Rak pęcherza moczowego /Carcinoma vesicae urinariae/

Najczęstszym objawem raka pęcherza jest pojawienie się krwi w moczu bez żadnych dolegliwości-”BEZBÓLOWY KRWIOMOCZ”. Krwi w moczu mogą towarzyszyć objawy wynikające z podrażnienia pęcherza moczowego (np. częstsze oddawanie moczu,osłabiony strumień, parcia na mocz). Bardzo często pacjenci ignorują pierwszy epizod krwiomoczu tłumacząc sobie, że jest to infekcja.

Rozpoznanie

a) USG układu moczowego 

Badanie USG z pełnym pęcherzem moczowym jest z reguły pierwszym etapem w diagnostyce krwiomoczu. Przy dobrze wypełnionym pęcherzu moczowym większość egzofitycznych guzów pęcherza moczowego jest dobrze widoczna.

b) Urografia

Badanie urograficzne polega na podaniu specjalnego płynu nazywanego kontrastem dożylnie, który następnie wydalany jest przez nerki z moczem. Seria zdjęć rentgenowskich (RTG) dzięki podanemu kontrastowi pozwala na uwidocznienie układu moczowego (układy kielichowo-miedniczkowe nerek, moczowody i pęcherz moczowy). W większości przypadków guza pęcherza moczowego widoczny on jest jako ubytek wypełnienia. 

Drobne guzy pęcherza moczowego mogą być niewidoczne w USG i urografii dlatego prawidłowy obraz w tych badaniach nie wyklucza obecności guza pęcherza moczowego. W przypadku braku odchyleń w powyższych badaniach konieczna jest cystoskopia.

c) Cystoskopia

Cystoskopia - wziernikowanie pęcherza moczowego polega na oglądaniu wnętrza pęcherza moczowego za pomocą wziernika - cystoskopu. Badanie z reguły wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Zaletą cystoskopii jest możliwość uwidocznienia nawet najdrobniejszych zmian. W przypadkach wątpliwych urolog może pobrać drobny wycinek z podejrzanego miejsca do badania histopatologicznego.

Czasami podczas wizyty pobierana jest próbka moczu na cytologię.

d) Cytologia LBC

Badanie polegające na ocenie próbki moczu pod kątem obecności komórek nowotworowych w nerkach, moczowodach, pęcherzu moczowym .W oparciu o tę technologię wykrywalność wzrosła  aż do 80%-90%

e/CT, NMR, PET

Leczenie

1) Wczesne stadium (powierzchowny nowotwór pęcherza moczowego)

a) Chirurgiczne usunięcie - przezcewkowa resekcja guza pęcherza moczowego -TURBT / Transurethral resection of bladder tumor/
Zabieg przezcewkowej resekcji guza pęcherza moczowego polega na jego endoskopowym wycięciu przy użyciu specjalnego sprzętu nazywanego resektoskopem, przy uzyciu diatermii lub lasera. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu regionalnym, przy mniejszych guzach również w znieczuleniu dożylnym. Założeniem TURBT jest całkowite usunięcie guza, a także pobranie odpowiednich wycinków do histopatologicznej oceny stopnia zaawansowania. Patomorfolog ocenia nadesłane preparaty pod kątem budowy histopatologicznej-rodzaju nowotworu, a także głębokości naciekania ściany pęcherza moczowego oraz stopnia złośliwości komórek.

W większości przypadków szybko rozpoznane nowotwory układu moczowego są powierzchowne. Nowotwory zaawansowane naciekające na mięśniówkę pęcherza moczowego mogą dawać przerzuty. Najczęściej do węzłów chłonnych, płuc, kości lub wątroby. Powierzchowne raki pęcherza moczowego dobrze rokują jednak mają tendencję do nawracania i potencjalnie mogą stać się inwazyjne, dlatego każdy pacjent po przebytej resekcji guza  pęcherza poddawany jest ścisłej okresowej kontroli urologicznej.

Po przezcewkowej resekcji guza pęcherza moczowego wycinki wysyłane są do badania histopatologicznego i na podstawie tego wyniku proponowane jest dalsze leczenie. Każdy pacjent z powierzchownym guzem pęcherza moczowego włączany jest w program kontrolnych cystoskopii. Ich częstość uzależniona jest od rozpoznania histopatologicznego. 

b) Chemioterapia
Pacjenci z guzami o wysokim ryzyku nawrotu (mnogie guzy, wysoki stopień złośliwości a także pacjenci z rozpoznaniem CIS - carcinoma in situ) mogą być dodatkowo leczeni wlewkami dopęcherzowymi. Schemat podawania wlewek i rodzaj preparatu (Mitomycyna/BCG) uzależnione są od rozpoznania histopatologicznego.

2) Zaawansowany (naciekający) rak pęcherza moczowego

a) Chirurgia
Leczenie pacjentów z inwazyjnym rakiem pęcherza moczowego musi być dostosowane co do stanu zdrowia pacjenta, współistniejących schorzeń i osobistych preferencji chorego. Leczeniem z wyboru jest cystektomia radykalna (RC radical cystectomy), która daje we wczesnej fazie najlepszą przeżywalność,alternatywą jest leczenie onkologiczne w oparciu o radioterapię oraz chemioterapię. Wybór metody odprowadzenia moczu w czasie cystektomii zależy od wielu czynników.Istnieją różne sposoby nadpęcherzowego odprowadzenia moczu, jednak u większości pacjentów moczowody wszczepiane są do wyizolowanego fragmentu jelita cienkiego, który następnie wszczepiany jest do skóry (urostomia). Ten typ odprowadzenia moczu wymaga noszenia worka urostomijnego. U pacjentów młodych oraz w dobrym stanie ogólnym istnieje możliwość wytworzenia zastępczego pęcherza jelitowego, który zespolony jest z cewką moczową. Przy tym sposobie  odprowadzenia moczu nie ma konieczności noszenia worka urostomijnego, jednak często zachodzi konieczność samodzielnego okresowego cewnikowania/CISC/- jak przy atonicznych pęcherzach neurogennych.Ten sposób obarczony jest większą ilością powikłań późnych